काठमाडौँ । गठबन्धन सरकारले नेपाल राष्ट्र बैंकको गभर्नर नियुक्तिमा संकास्पद ढिलाई गरिरहेको समयमा नयाँ गभर्नर बन्ने व्यक्ति भन्दै अप्रत्यासित नाम चर्चामा आएको छ ।

प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको आर्थिक सल्लाहकारको जिम्मेवारीमा रहेका पूर्वगभर्नर डा. युवराज खतिवडा फेरि गभर्नर बन्न लागेको चर्चा सुरु भएको हो । अर्थतन्त्र एकदमै जटिल अवस्थामा पुगेको, सम्पत्ती शुद्धीकरणका सन्दर्भमा नेपाल एफएटिएफको कालोसुचीमा पर्न लागेको, गभर्नर नियुक्तिका लागि स्वार्थ समुह सक्रिय भएको जस्ता कारण देखाएर अब्बल व्यक्तित्व भन्दै डा. खतिवडालाई गभर्नर बनाउन लागिएको स्रोतको दाबी छ ।

डा. खतिवडा नेपाल राष्ट्र बैंकको पूर्व गभर्नर पनि हुन् । उनी गभर्नरभन्दा माथिल्लो पद राष्ट्रिय योजना आयोगको उपाध्यक्षबाट राजीनामा गरेर गभर्नर नियुक्त भएका थिए । गभर्नरबाट नियुक्त भएको केही समयपछि उनी अर्थमन्त्री बनेका थिए भने अर्थमन्त्रीबाट हटेपछि अमेरिकाको राजदुत बनेका थिए । अहिले उनी प्रधानमन्त्री ओलीको आर्थिक सल्लाहकार छन् । 

‘अर्थतन्त्र जटिल अवस्थामा पुगेको छ । गभर्नर नियुक्तिको लागि स्वार्थ समुहको दौडधुप बढेको छ । सबै प्रकारबाट निष्कलंक र अन्तराष्ट्रिय समुदायले पत्याउने व्यक्ति गभर्नर बनाउनुपर्ने अहिलेको आवश्यकता छ । यसका लागि सबैभन्दा उपयुक्त व्यक्तित्व डा. खतिवडा नै हो, राज्यको आवश्यकताका लागि उहाँले फेरि गभर्नर पदमा रहेर जिम्मेवारी वहन गरिदिनु पर्ने भयो भन्ने कुरा उहाँसम्म पुगेको छ । उहाँ (डा. खतिवडा) ले हुन्छ भनिसक्नु भएको छैन । तर, प्रधानमन्त्रीज्यूले नै आग्रह गर्नुभयो भने उहाँले अस्वीकार गर्नुहुन्न,’ स्रोतले वडापालिकासँग भन्यो ।

प्रधानमन्त्री ओलीले नै डा. खतिवडालाई राष्ट्रिय सभाको सांसद बनाएर अर्थमन्त्री बनाएका थिए भने सांसद पद सकिएपछि संविधानको प्रावधान अनुसार थप ६ महिना अर्थमन्त्री बनाएका थिए । सो समय पनि सकिएपछि डा. खतिवडालाई ओलीले अमेरिकाको लागि राजदुत बनाएका थिए । ओली प्रधानमन्त्री बनेपछि अहिले फेरि डा. खतिवडालाई आर्थिक सल्लाहकार बनाएका छन् । 

प्रधानमन्त्री ओलीले डा. खतिवडालाई फेरि गभर्नर बन्न आग्रह गर्छन् या गर्दैनन् र ओलीले आग्रह गरेपनि डा. खतिवडा फेरि गभर्नर बन्न तयार हुन्छन् कि हुँदैनन् भन्ने पुष्टी भने हुन सकेको छैन ।

डा. खतिवडा पहिलो पटक नेपाल राष्ट्र बैंकको गभर्नर बनेको समयमा नेपालमा घरजग्गाको मूल्य असाध्यै बढेर बैंकिङ क्षेत्रमा तरलताको हाहाकार थियो । उनी गभर्नर बनेपछि बैंकिङ क्षेत्र लयमा फर्किएको थियो । डा. खतिवडालाई नेपाल राष्ट्र बैंकको सफल गभर्नरको रुपमा लिइन्छ । 

गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीको कार्यकाल चैत २४ देखि सकिदैछ । नयाँ गभर्नरका लागि राष्ट्र बैंकका वरिष्ठ डेपुटी गभर्नर डा. निलम ढुंगाना, संचालक समिति सदस्य डा. रविन्द्र पाण्डे र राष्ट्रिय योजना आयोगका सदस्य डा. प्रकाश श्रेष्ठको नाम चर्चामा छ । यस्तै, नविल बैंकको प्रमुख कार्यकारी अधिकृतबाट हालै राजीनाम दिएका ज्ञानेन्द्र ढुंगाना पनि गभर्नरको प्रतिस्पर्धामा रहेका बताइन्छ । 

यी प्रतिस्पर्धीमध्ये डा. पाण्डे मौद्रिक अर्थशास्त्री हुन् । उनी नेपाल राष्ट्र बैंकको कार्यकारी निर्देशक रहेको समयमा डा. खतिवडा नै गभर्नर थिए । डा. पाण्डे डेपुटी गभर्नरको प्रतिस्पर्धामा थिए । सो समय पनि कांग्रेस र एमालेकै गठबन्धन सरकार थियो । डा. खतिवडाले करिब १ वर्ष डेपुटी गभर्नर नियुक्तिको प्रक्रिया अघि नबढाउँदा डा. पाण्डे अनिवार्य अवकाशमा गएका थिए । डा. पाण्डे अवकाश भएपछि कांग्रेसको कोटाबाट गोपाल काफ्ले डेपुटी गभर्नर बनेका थिए ।

यस्तै, डा. खतिवडा गभर्नर बनेको सयमा ज्ञानेन्द्र ढुंगाना पनि राष्ट्र बैंकमै थिए । उनलाई तत्कालिन गभर्नर डा. खतिवडाले नेपालगञ्ज सरुवा गरेपछि उनले राजीनाम दिएका थिए । ढुंगाना राष्ट्र बैंकबाट राजीनामा गरेर निजी बैंकमा आएका हुन् । अहिले डा. खतिवडा प्रधानमन्त्री ओलीको आर्थिक सल्लाहकार छन् ।